Đợt bùng phát thất thường của đậu mùa khỉ mang thể chỉ là hồi chuông khai mạc cho 1 giai đoạn "nổi loạn" của bệnh tật, do con người tự chuốc lấy
Sự bùng phát thất thường của những bệnh như đậu mùa khỉ và sốt lassa đang phát triển thành dằng dai và thường xuyên hơn, hãng tin Reuters trích dẫn cảnh báo hôm 1-6 của Giám đốc các giả dụ nguy cấp thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Mike Ryan.
Tử thần giấu mặt
Nếu chưa đầy 1 tháng trước - thời khắc phát hiện ca bệnh thứ nhất (8-5), Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) còn khẳng định đậu mùa khỉ rất hiếm gặp, "không dễ lây lan giữa người mang người và nguy cơ nói chung đối với cùng đồng là rất thấp" thì tới ngày 1-6, UKHSA thừa nhận bệnh này đang lây lan trong cùng đồng.
Sốt lassa là căn bệnh lây chính yếu qua tiếp xúc mang thực phẩm hay động vật bị nhiễm bệnh, lưu hành ở Tây Phi đa dạng năm nhưng chỉ lẻ tẻ. Năm 2021 có 8 giả dụ mắc, trong đấy 7 người tử vong ở Guinea, đã được coi là 1 đợt bùng phát. Nhưng trong năm 2022, theo phát ngôn gần nhất của Bộ trưởng Bộ Y tế Nigeria Olorunnimbe Mamora được Daily Post trích dẫn, chỉ từ đầu năm tới giữa tháng 4, căn bệnh đã cướp đi sinh mạng của 132 người Nigeria trong số 3.700 ca nhiễm và nghi nhiễm.
Biến đổi khí hậu - số đông do hoạt động công nghiệp của con người gây ra - tàn phá cuộc sống về rộng rãi mặt, bao gồm sức khỏe. Theo tiến sĩ Ryan, biến đổi khí hậu góp phần khiến đổi thay mau chóng những điều kiện thời tiết, hành vi của động vật và con người, khiến cho những bệnh thường lưu hành ở động vật dễ lây lan sang người hơn và vươn lên là hiểm họa khi vô tình cộng dồn mang các khía cạnh khuếch đại dịch bệnh khác từ hành vi của cộng đồng.
Châu Phi là nơi hứng chịu thảm họa khí hậu lẫn bất bình đẳng về y tế. Trong ảnh: Một em bé ở trại ghen tuông nạn Kaxareey dành cho các người chạy trốn khỏi đợt hạn hán nghiêm trọng ở Dollow, vùng Gedo - Somalia ngày 24-5 Ảnh: REUTERS
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) lý giải: Những mùa đông ngắn và ít lạnh, thời tiết nóng hơn quành năm giúp muỗi và bọ ve - các vật chủ trung gian yêu thích của đa dạng mẫu mầm bệnh - dễ sinh sản và mở rộng môi trường sống.
Thống kê từ năm 2004 đến 2018 cho thấy số ca bệnh truyền từ muỗi, ve và bọ chét đã nâng cao hơn gấp đôi ở Mỹ. Biến đổi khí hậu cũng buộc phổ biến động vật tậu tới môi trường sống mới, với theo mầm bệnh; cũng như tàn phá nguồn nước sạch. Nhiệt độ tăng cao tương tác sự sinh trưởng của nấm, bao gồm những mẫu gây nhiễm trùng chết người.
Theo WHO, sở hữu tốc độ như bây giờ thì trong giai đoạn 2030-2050, biến đổi khí hậu sẽ gây ra khoảng 250.000 ca tử vong mỗi năm do suy dinh dưỡng, sốt rét, đi tả và stress do nhiệt. Chi chi phí thiệt hại trực tiếp cho sức khỏe lên tới 2-4 tỉ USD/năm vào năm 2020.
Bài toán bình đẳng
"Biến đổi khí hậu đã và đang liên quan đến sức khỏe theo rộng rãi cách, bao gồm dẫn tới tử vong và bệnh tật do những hiện tượng thời tiết hà khắc càng ngày càng thường xuyên như sóng nhiệt, bão, lũ lụt...; gây đứt quãng hệ thống lương thực, gia nâng cao bệnh truyền nhiễm từ động vật và thức ăn, nước uống; nâng cao những vấn đề sức khỏe tâm thần. Hơn nữa, biến đổi khí hậu làm cho suy yếu nhiều yếu tố xã hội quyết định đến sức khỏe tốt như sinh kế, bình đẳng, khả năng tiếp cận và coi sóc sức khỏe và những cơ cấu bảo trợ xã hội" - WHO phân tích.
Tuần trước, khi các nước phương Tây đang nâng cao tốc chọn chọn vắc-xin, tác động các nghiên cứu khoa học trước đợt bùng phát thất thường của đậu mùa khỉ, giáo sư về những bệnh truyền nhiễm thúc đẩy đến đói nghèo tại Trường ĐH Oxford (Anh), ông Peiro Olliaro, cảm thán: "Thật thất vọng khi thế giới chỉ dậy sóng vì một căn bệnh lúc nó tấn công những nước thu nhập cao. Để chuẩn bị cho đại dịch, bạn phải khiến cho điều đấy ở nơi với dịch bệnh".
Nhận xét
Đăng nhận xét